«پیش از این کسی تصور نمی‌کرد که چنین چیزی ممکن باشد.»
یک سلول ایمنی که به تازگی در سیستم ایمنی بدن انسان کشف شده، می‌تواند به راه‌حلی برای درمان جهانی سرطان منجر شود. یک «گوی جادویی» که می‌تواند تقریبا همهٔ سرطان‌ها در بدن همهٔ انسان‌ها، را نابود کند.
دانشمندانِ دانشگاه کاردیف با کشف این سلول راهی را پیدا کرده‌اند تا انواع سرطان‌های پروستات، سینه، ریه، و انواع دیگر را درمان کنند.
این کشف که در Nature Immunology منتشر شده، هنوز روی انسان آزمایش نشده اما محققین بر این باورند که «پتانسیل فوق‌العاده‌ای» دارد برای همین از یافتن آن بسیار ذوق زده‌اند.
چه چیزی کشف شده؟
سیستم ایمنی بدن انسان‌ها به طور طبیعی در مقابل عوامل بیماری‌زای خارجی می‌جنگند ولی قادر به مقابله با سلول‌های سرطانی نیز هست.
این دانشمندان در تحقیق خود به دنبال روش‌های «غیرمتداول» و کشف‌نشده‌ای می‌گشتند که سیستم ایمنی بدن برای حمله به تومورها، از آنها استفاده می‌کند.
آنچه یافتند یک سلول T داخل خون انسان بود. سلول T یک نوع سلول ایمنی است که می‌تواند بدن انسان را برای یافتن خطرها و تهدیدها، جستجو کند.
اما تفاوت این سلول جدید با هم‌خانواده‌هایش در این است که می‌تواند به سرطان‌های زیادی حمله کند و آنها را از پا در بیاورد.
پروفسور اندرو سیول می‌گوید: «این احتمال هست که بتوانیم همه بیماران را درمان کنیم. پیش از این کسی تصور نمی‌کرد که چنین چیزی ممکن باشد. اما حالا این فرصت را داریم که یک درمان همگانی بسازیم. یک نوع سلول T که می‌تواند سرطان را در بین همه مردم دنیا نابود کند.»
چطور کار می‌کند؟
سلول‌های T دارای گیرنده‌هایی در سطح خود هستند که به آنها امکان تشخیص ماهیت شیمیایی یاخته‌ها را می‌دهد. مثل یک دستگاه که می‌تواند محتویات سلول‌ها را اسکن کند.
تیم دانشگاه کاردیف در محیط آزمایشگاهی متوجه شدند که سلول T با این گیرنده‌های تازه کشف شده، قادر به یافتن و نابود کردن انواع مختلفی از سلول‌های سرطانی است. از جمله سرطان‌های ریه، پوست، خون، روده بزرگ، سینه، استخوان، پروستات، تخمدان، کلیه، و گردن.
مهمتر از همه اینکه، این سلول هیچ آسیبی به سلول‌های غیرسرطانی در مجاورت سلول‌های سرطانی هم نمی‌زند.
اینکه عملکرد این سلول دقیقا چگونه است، هنوز در دست تحقیق قرار دارد. گیرنده‌های این سلول T با مولکولی به نام MR1 فعل‌و‌انفعال می‌کنند، MR1 در سطح همهٔ سلول‌های بدن انسان وجود دارد.
این طور تصور می‌شود که MR1 شبیه یک هشداردهنده عمل می‌کند و به سلول T علامت می‌دهد که متابولیسمِ داخلیِ سلول‌های سرطانی، عادی نیست و در نتیجه باید آنها را از سیستم بدن حذف کرد.
گَری دالتون، عضو تیم کاردیف می‌گوید: «ما اولین گروهی هستیم که یک سلول T را یافته‌ایم که قادر است MR1 را در سلول‌های سرطانی پیدا کند. این کار قبلا انجام نشده بود و یک کشف تازه به شمار می‌آید.»
اهمیت این کشف چیست؟
درمان‌های سرطان با استفاده از سلول‌های T، الآن هم وجود دارند یا در حال توسعه‌اند و درمان با استفاده از سلول‌های ایمنی از روش‌های بسیار پیشرفته و به روز در دنیا ست.
مهمترین این روش‌ها به تولید داروی CAR-T انجامیده که با استفاده از مهندسی ژنتیک و از سلول‌های T بدن خود بیمار به دست می‌آید.
اثر CAR-T آنقدر زیاد است که افراد را از اوج بیماری به سلامتی بر می‌گرداند. با این حال این روش بسیار خاص است و تنها در برخی سرطان‌ها جواب داده که در آنها هدفگیری سلول‌های سرطانی، آسان است. اما در سرطان‌هایی که تومورهای توپُر دارند، اصلا جواب نداده است.
اما گیرنده‌های سلول T جدیدی که توسط تیم دانشگاه کاردیف کشف شده، می‌تواند به یک درمان فراگیر منجر شود و محدود به نوع سرطان نیست.
در عمل چه می‌شود؟
ایدهٔ این درمان جدید این است که یک نمونه خون از بیمار گرفته می‌شود. سپس سلول‌های T از آن استخراج و طوری اصلاح ژنتیکی می‌شوند که بتوانند گیرنده‌های «یابندهٔ سلول‌های سرطانی» را بسازند.
سلول‌های اصلاح شده در محیط آزمایشگاه رشد داده می‌شوند تا به مقدار کافی برسند و سپس به بدن بیمار تزریق می‌شوند. تقریبا فرآیندی شبیه درمان با CAR-T.
فعلا این درمان روی حیوانات و سلول‌های سرطانی در محیط آزمایشگاه انجام شده و دانشمندان برای تایید بی‌خطر بودن آن نیاز به درمان آزمایشی روی داوطلبین هستند.
دیگر متخصصین چه می‌گویند؟
لوسیا موری و جنارو دی لیبرو از دانشگاه باسِل در سوییس می‌گویند که این کشف دارای پتانسیل زیادی است اما هنوز در مراحل ابتدایی به سر می‌برد و نمی‌توان با اطمینان گفت که روی همه سرطان‌ها جواب خواهد داد.
دانیل داویس، پروفسور ایمنی‌شناسی در دانشگاه منچستر نیز می‌گوید: «با اینکه این تحقیق هنوز در مراحل اولیه است و تا رسیدن به داروی درمانگر فاصله دارد، اما هیچ بحثی نیست که با یک کشف جذاب روبرو هستیم که هم درک ما از سیستم ایمنی بدن انسان را بالا می‌برد و هم احتمالات زیادی را به روی تولید داروی‌های جدید در آینده می‌گشاید.»
منبع: BBC
