کروناویروس این روزها به اصلی‌ترین چالش جامعه جهانی تبدیل شده و بیشتر فعالیت‌های انسانی در چهار گوشه کره زمین را متوقف کرده است. از اینرو مهمترین نیاز کنونی بشر یافتن راهی برای به کنترل در آوردن ویروس COVID-19 است. ده‌ها شرکت داروسازی و تیم‌های تحقیقاتی گوناگون به شکل مداوم در حال تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن مراحل تحقیق، آزمایش و تولید دارو و واکسن کروناویروس را انجام دهند.
در حال حاضر پزشکان برخی داروهای قدیمی همچون داروهای مالاریا را برای بیماران مبتلا به COVID-19 تجویز می‌کنند تا شاید بتواند به بهبود آن‌ها کمک کند. اما سرعت شیوع بسیار بالای بیماری و ناامیدی بیماران باعث شده تا دانشمندان برای یافتن درمان بیش از پیش تلاش کنند.
به طور معمول فرایند توسعه و تولید داروهای جدید دهه‌ها زمان می‌برد و در طول آن ساخت بسیاری از داروها با شکست مواجه می‌شود. از هر 5 دارو که این مراحل را می‌گذرانند تنها یکی از آن‌ها تولید می‌شود اما شرایط ویژه کنونی اما این موضوع دانشمندان را ناامید نکرده است. در ادامه انواع روش‌های درمانی موجود بیماری COVID-19 و مراحل ساخت دارو و واکسن آن را بررسی میکنیم.
بیشتر بخوانیم:
داروهای ضد ویروس موجود
در حال حاضر داروهای ضد ویروس متعددی وجود دارند که تولید آن‌ها آسان بوده و تا حدودی توانسته‌اند برای درمان کروناویروس موثر باشند. این گروه از داروها سریع‌ترین و بهترین راه‌حل درمانی موجود برای بیماران محسوب می‌شوند. داروهای hydroxychloroquine و chloroquine توسط بسیاری از بیمارستان‌ها و نیز دانشگاه‌های کالیفرنیا، سانفرانسیسکو و واشنگتن در دستورالعمل درمان کروناویروس نوشته شده‌اند. بیشتر شواهد درباره اثربخشی این نوع داروها بر مبنای مطالعه گروهی از دانشمندان فرانسوی و گزارش‌های بدست آمده از خود چین استوار هستند. در حال حاضر آزمایش‌های بزرگتری به منظور بررسی تاثیر این داروها بر روند درمان بیماری در حال انجام هستند اما اعلام نتایج آن‌ها زمان خواهد برد. Favipiravir نیز که به عنوان داروی آنفولانزا در ژاپن تجویز می‌شود نتایج مثبتی بر وضعیت مبتلایان کروناویروس داشته است. در حال حاضر این داروها، مخصوصا گروه داروهای مالاریا، به میزان فراوان تولید می‌شوند و پزشکان آن‌ها را برای بیماران کروناویروس تجویز می‌کنند اما هنوز هیچگونه شواهد قطعی درباره میزان اثربخشی آن‌ها وجود ندارد و باید منتظر اعلام نتایج آزمایش‌ها بمانیم.
داروی ضد ویروس Remdesivir
Remdesivir نوعی داروی ضد ویروس است که در زمان شیوع بیماری ابولا قادر به درمان بیماران نبود اما پیش از آن برای مقابله و درمان انواع گوناگون کروناویروس توسعه یافته بود. شواهدی از مفید بودن این دارو برای درمان مبتلایان به COVID-19 وجود دارد. شرکت Gilead سازنده این دارو در حال همکاری با محققان و دولت‌های سرتاسر جهان است تا بتواند روند آزمایش آن را با سرعت هرچه بیشتر پیش ببرد. مسئولان این شرکت پیشبینی کرده‌اند که نتایج این آزمایشات در ماه آوریل اعلام شوند. در حال حاضر شش مطالعه اساسی برای بررسی اثربخشی این دارو در حال انجام است که اولین آن‌ها در چین و بر روی بیماران آغاز شده و به گفته وبسایت دولتی چین تا تاریخ 3 آوریل به اتمام خواهد رسید. سه مطالعه دیگر که تاثیر دارو بر روی بیماران با علائم خفیف‌تر را بررسی می‌کنند نیز در ماه آوریل و می به اتمام خواهند رسید. در حال حاضر شرکت Gilead به دلیل تقاضای بالا برای این دارو آن را تنها در دسترس زنان باردار و کودکان قرار می‌دهد تا بتواند همزمان فرایند آزمایش را پیش ببرد. داروی Remdesivir به صورت وریدی به بدن بیماران تزریق می‌شود و امید است پس از اثبات موثر بودن آن به صورت عمده برای تمامی مبتلایان تولید گردد.
پلاسمای بیماران درمان شده
یکی از ایده‌های درمانی که در گذشته و هنگام شیوع دیگر بیماری‌های همه‌گیر مفید بوده تزریق پلاسمای خون افراد درمان شده به مبتلایان است. در این روش به دلیل وجود آنتی‌بادی‌های مقابله با ویروس در خون فرد درمان شده، تزریق آن می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی فرد بیمار کمک کند.
مطالعه‌ای که اخیرا در چین انجام شده نشان می‌دهد که از میان ده بیمار که پلاسمای افراد درمان شده را دریافت کردند سیستم ایمنی هفت بیمار حد زیادی برای مقابله با ویروس تقویت شده است.
در حال حاضر موسسه تحقیقاتی Takeda در حال بررسی روش‌های بهتری است که می‌توانند میزان بیشتری آنتی‌باد را به بدن بیمار منتقل کنند. جولی کیم رئیس بخش محصولات خون این شرکت روز چهارشنبه گذشته در یک کنفرانس تلفنی به خبرنگاران اعلام کرد این روش ممکن است در بازه زمانی نه تا 18 ماه آینده در دسترس بیماران قرار گیرد.
داروهای درمان آرتروز
داروهای درمان بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم آرتروز به ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند. اما نکته جالب آن است که این ویژگی آن‌ها باعث شده تا نتایج موثری در درمان COVID-19 نیز داشته باشند، زیرا ویروس SARS-CoV-2 باعث واکنش خشن سیستم ایمنی بدن می‌شود (cytokine storm) که منجر به وارد آمدن آسیب به بدن بیماران می‌گردد.
یکی از این داروها Actemra نام دارد که توسط شرکت Roche تولید می‌شود. این دارو قادر به درمان cytokine storm ناشی از فرایند درمان سرطان می‌باشد و بر اساس آزمایشات صورت گرفته بر روی 21 فرد مبتلا به کروناویروس در چین مشخص شده مصرف دارو می‌تواند به کاهش شدت تب و نیاز بیماران به دستگاه‌های اکسیژن کمک کند. دو شرکت Regeneron و Sanofi نیز مطالعاتی بر روی تاثیر داروی مشابهی به نام Kevzara در بیماران مبتلا به COVID-19 انجام می‌دهند و به گفته آن‌ها نتایج مطالعه تا ماه آوریل منتشر خواهد شد. در حال حاضر مطالعه شرکت Roche بر روی مبتلایان ایالات‌متحده نیز در حال انجام است. هر دو داروی Actemra و Kevzara از طریق تزریق به بدن بیمار وارد شده و حاوی آنتیبادهای مصنوعی هستند که یک نوع پروتئین موثر در سیستم ایمنی بدن به نام IL-6 را هدف قرار می‌دهند.
آنتیبادهای مصنوعی برای مقابله با ویروس
در حال حاضر محبوب‌ترین محصولات فروخته شده توسط شرکت‌های داروسازی برای درمان کروناویروس آنتیبادهای monoclonal نام دارند. این نوع داروها قادر هستند در مقایسه با تزریق پلاسمای خون تاثیر درمانی طولانی‌‍تر و بهتری داشته باشند. شرکت Regeneron موفق شده تا در داروی خود یک ترکیب از آنتیبادهای موثر در درمان ابولا را جای دهد. انتظار می‌رود مراحل آزمایش این دارو از اوایل تابستان آغاز شود. در صورتی که همه چیز به خوبی پیش برود تا اواخر پاییز داروی تولیدی این شرکت برای مبتلایان به کروناویروس، مخصوصا بیماران دارای علائم شدید، در دسترس قرار خواهد گرفت. الی لیلی که در یک شرکت استارتاپ واقع در ونکوور به نام AbCellera فعالیت می‌کند نیز ابراز امیدواری کرده داروی مشابه آن‌ها هم از چهار ماه آینده مراحل آزمایش خود را شروع کنند. علاوه بر این تزریق آنتی‌بادها می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به عفونت نیز کمک کند اما مراحل آزمایش برای این منظور زمان بیشتری خواهد برد.
داروهای ضد ویروس جدید
در صورتی که داروهای ضد ویروس کنونی موفق به درمان کروناویروس نشوند باید منتظر تولید داروهای جدید ماند. هم‌اکنون ساخت این داروها در مراحل اولیه خود قرار دارد و چنانچه شرکت‌ها با حداکثر سرعت پیش بروند فرایند ساخت ممکن است چندین ماه ادامه داشته باشد. در حال حاضر بنیاد بیل و ملیندا گیتس در حال بررسی و جست‌وجوی کتابخانه‌های شیمی هستند تا بتوانند داروهای موثر و مفید احتمالی برای درمان بیماری را شناسایی کنند. چنانچه آن‌ها بتوانند داروی مفیدی که مراحل آزمایش خود را همچون remdesivir انجام داده باشد بیابند، فرایند تولید تسریع پیدا خواهد کرد.
واکسن‌ها
در صورتی که واکسن تولیدی حاوی پیام‌رسان RNA موردنیاز برای تولید پروتئین مفید سیستم ایمنی در سلول‌ها باشد مراحل ساخت واکسن سریع‌تر خواهد بود. این رویکرد تاکنون به صورت گسترده برای تولید واکسن استفاده نشده است. شرکت Moderna هم‌اکنون در این زمینه نسبت به سایرین پیشروتر بوده و شرکت‌های BioNTech و Pfizer نیز بر روی رویکردهای مشابهی کار می‌کنند.
احتمالا 18 ماه طول خواهد کشید تا چنین رویکردی از نظر ایمنی و اثربخشی به تایید برسد. البته بالا بودن نیاز به واکسن و تامین تقاضای بیماران خود بر مشکلات تولید خواهد افزود. دیگر رویکردهایی که برای ساخت واکسن استفاده می‌شوند پیش از این برای ساخت واکسن‌های آنفولانزا به کار گرفته شده‌اند. این روش‌ها واکسن‌ها را در سلول حشرات تولید می‌کنند. با تمامی این‌ها مقامات شرکت Moderna روز دوشنبه اعلام کردند که ممکن است واکسن خود را تا اوایل پاییز در اختیار برخی گروه‌ها، همچون کارکنان مراکز درمانی و بهداشتی، قرار دهند.
راجیو ونکایا رئیس مرکز جهانی واکسن شرکت Takeda هفته گذشته در یک کنفرانس خبری گفت: اگر به تلاش‌های انجام شده و پیشینه تولید واکسن در طول تاریخ نگاه کنید مطمئنا متوجه خواهید شد که بسیاری از آن‌ها شکست خورده‌اند. بنظر من ما اطلاعات مشخص و کافی در اینباره در اختیار عموم قرار نداده‌ایم. تنها آغاز تلاش‌ها برای ساخت واکسن کافی نیست زیرا هیچ تضمینی وجود ندارد که این تلاش‌ها در نهایت به ساخت واکسن بیانجامند.
البته به گفته او خبر خوب آن است که تلاش‌های بسیاری در حال پیگیری هستند و همین موضوع شانس موفقیت ساخت واکسن را افزایش خواهد داد.
منبع: STAT
