در کمتر از ۵ ماه به انتخابات فدرال کانادا، محافظه‌کارها تلاشی عجیب دارند برای اینکه تصویری تاریک از ترودو بسازند.
این هفته تلاش‌های آنها بر مالیات‌ها متمرکز بود. طوری از نخست وزیر فعلی صحبت کردند که گویی سیاستمدار «مالیات ببند و خرج کن» است و مردم عادی را در مخمصهٔ مالیات‌های سنگین قرار داده.
آقای پیِر پویلیور (Pierre Poilievre) از سیاستمدارها و وزرای سابق کانادا، سه‌شنبه پرسید: «دولت کانادا چه زمانی متوجه می‌شود که مالیات‌ها در اوجند و مردم توان پرداخت بیشتر ندارند؟»
دو روز بعد خانم لیسا رایت (Lisa Raitt) نگرانی خود را چنین گفت: «آیا درخواست زیادی است که دولت کانادا به خانواده‌ها آرامش بدهد، و آنها را مطمئن کند که مدام به دنبال دریافت مالیات سنگین‌تر نیست؟»
در مقابله با چنین حمله‌هایی، لیبرال‌ها هم می‌گویند که مبالغی که با نام Federal Transfer به استان‌های کم‌توان‌تر پرداخت می‌شوند —مشخصا کمک هزینهٔ Canada Child Benefit که به خانواده‌هایی با فرزند جدید می‌رسد— برای کمک به پشتیبانی مالی استفاده شده‌اند و طبق محاسبات دولت، خانواده‌های طبقه متوسط نسبت به سال ۲۰۱۵ تا ۲,۰۰۰ دلار بار مالی کمتری به دوش می‌کشند.
بخشی از استدلال محافظه‌کارها این است که در صورت انتخاب مجدد، لیبرال‌ها به افزایش مالیات‌ها ادامه خواهند داد. اما تاریخ چه می‌گوید؟
چطور دولت هارپر برندهٔ جنگ مالیات شد؟
رایت و پویلیور که دو عضو دولت سابق استیون هارپر بودند، شاید باید از وضع موجود تعریف مثبت کنند زیرا سیستم مالیاتی به جا مانده از دولتشان، امروزه هم تا حد زیادی برقرار است.
شاید بار مالیاتی دوره‌های مختلف متفاوت باشد ولی حساب‌های رسمی دولت فدرال معیارهای سرراستی به ما می‌دهند که مقایسه را ممکن می‌کنند. برای نمونه بیایید از این شاخص استفاده کنیم: «نسبت درآمد مالیاتی سالانه به تولید ناخالص داخلیِ کانادا.»
در سالِ مالیِ ۲۰۱۴-۲۰۱۵ یعنی آخرین سال دولت هارپر، این نسبت ۱۱.۵ درصد بوده است.
در سال ۲۰۱۸-۲۰۱۹ یعنی ۴ سال بعد از انتخاب ترودو، پیش‌بینی رسمی برای این نسبت ۱۲.۷ درصد است و انتظار می‌رود که میانگین این دولت حوالی ۱۲.۴ درصد باشد.
البته که این افزایش ۰.۹ درصدی، ناچیز نیست. اما در نظر داشته باشید که همچنان پایین‌تر از همین نسبت در ابتدای دولت هارپر است.
در ۱۹۹۹-۲۰۰۰ این نسبت به ۱۴.۵ درصد رسیده بود که یکی از بالاترین‌ها در تاریخ ۳۵ سال اخیر است.
اما به دنبال آن یک کاهش باثبات و محسوس را شاهد بودیم. ابتدا دولت لیبرال مالیات‌ها را کاهش داد. در انتهای نخست‌وزیری پاول مارتین، این نسبت روی ۱۳.۲ درصد ایستاده بود.
سپس دولت محافظه‌کار هارپر مالیات‌ها را کاست. دولت او مالیات کالاها و خدمات را ۰.۲ درصد کم کرد و مالیات شرکت‌ها را هم از ۲۱ به ۱۵ درصد کاهش داد. مالیات بر درآمد اشخاص برای دو دهک پایین جامعه ۰.۰۵ درصد کم شد و حساب‌های پس‌انداز بدون مالیات ایجاد شدند و چندین بخشودگی مالیاتی برای جلب نظر رای‌دهندگان محافظه‌کار در نظر گرفته شد.
بین ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۶، درآمد سالانه دولت فدرال حدود ۱۳.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) بود. اما در دولت هارپر این نسبت به ۱۱.۴ درصد برای سال ۲۰۱۱-۲۰۱۲ رسید.
حفرهٔ ۳۰ میلیارد دلاری
طبق بررسی دفتر بودجهٔ مجلس کانادا، تغییرهای مالیاتی دولت هارپر منجر به کاهش ۳۰ میلیارد دلاری درآمدهای دولت فدرال شد. برای اینکه معیار مقایسه‌ای داشته باشید اشاره میکنیم که کل بودجه طرح حمایت از فرزندآوری در کانادا ۲۴ میلیارد دلار است.
اینها غیرعمدی نبودند. محافظه‌کارها در دولت استیون هارپر از کاهش ظرفیت‌های دولت فدرال بسیار خوشنود بودند و آنطور که آمارها نشان داده، در این کار موفقیت خوبی کسب کردند.
کلید دستیابی به این هدف کاهش مالیات‌ها به گونه‌ای بود که دولت‌های بعدی مایل به افزایش آنها نباشند—به خصوص مالیات کالاها و خدمات. کاهش این مالیات به مقدار ۰.۲ درصد، ۱۴ میلیارد دلار از درآمد دولت مرکزی را کم کرده است. اما هیچ کدام از احزاب اصلی کانادا تا امروز پیشنهاد افزایش آن را نداده‌اند.
لیبرال‌ها و دولت ترودو برای یک افزایش خاص تلاش کردند: افزایش مالیات طبقهٔ پردرآمد جامعه، یعنی افزایش درآمد دولت از جیب ثروتمندان.
بعد از آمدن به دفتر نخست وزیری، آنها برخی از معافیت‌های مالیاتی دولت هارپر را لغو کردند و قول دادند که برخی دیگر از مزایای مالیاتی که متوجه ثروتمندان بود را هم از بین ببرند—از جمله تقسیم درآمد بین زوجین، اخذ مالیات از سهام پاداش در شرکت‌ها، و جلوگیری از استفاده از شرکت‌های خصوصی برای گریز از مالیات.
البته که دولت ترودو مالیات کربن را هم معرفی کرد که دولت‌های استانی در آن همراهی نکرده‌اند. اما درآمد ناشی از آن می‌تواند به کمک مردم و کسب‌و‌کارهای کوچک بیاید.
همزمان مالیات بر کالاها و خدمات هنوز ۵ درصد باقی مانده و مالیات شرکت‌ها هم روی ۱۵ درصد تثبیت شده، البته این نرخ برای کسب‌و‌کارهای کوچک ۹ درصد شده است که محافظه‌کارها هم در گذشته قولش را داده بودند.
لیبرال‌ها حتی مالیات درآمد دوم را هم از ۲۲ به ۲۰.۵ درصد کاهش دادند (و این ادعا که کسری بودجه فعلی شاید جز با افزایش مالیات قابل حل نباشد، جای بحث دارد).
لیبرال‌ها که اکنون عملکرد مالیاتی‌شان میانگین «نسبت درآمد مالیاتی سالانه به تولید ناخالص داخلیِ کانادا» را به ۱۲.۴ درصد رسانده است، دقیقا بین کفِ تاریخی این نسبت در دولت محافظه‌کار هارپر و سقف آن در دولت قبل از هارپر قرار دارند.
اینکه دولت لیبرال ترودو توانسته درآمدهای فدرال را افزایش دهد چنان دستاورد بزرگی است که شاید به چشم نیاید. به خصوص در دوره‌ای که کاهش مالیات‌ها از افزایش آنها آسان‌تر است. حتی جاگمیت سینگ و نیودمکرات‌ها هم هنوز حرفی از افزایش مالیات نمی‌زنند.
محافظه‌کارها همچنان تا روز انتخابات هر نوع افزایشی نسبت به کف تاریخی دوره خودشان را دستمایه انتقاد قرار خواهند داد. اما باید در نظر داشت که اعداد نسبی‌اند زیرا شرایط دولت‌ها با هم متفاوتند.
منبع: CBC
