فیسبوک و مارک زاکربرگ، برنامه‌ای جاه‌طلبانه برای ورود به بازار مالی از راه انتشار رمزارز دیجیتال (Cryptocurrency) دارند.
فیسبوک این هفته خبر داد که با تاسیس یک زیرمجموعه جدید نام کالیبرا (Calibra) به توسعه رمزارزی به نام «لیبرا» (Libra) و شبکه بلاکچین اختصاصی آن خواهد پرداخت.
اولین محصول کالیبرا، یک کیف پول برای نگهداری لیبرا خواهد بود که در مسنجر، واتزَپ، و به عنوان یک اپ مستقل (تصویر زیر) در دسترس کاربرها خواهد بود.
با کیف پول کالیبرا «می‌توان تقریبا برای هر کسی که یک تلفن هوشمند دارد، پول فرستاد. کاملا سریع، ساده و با هزینه کم.»
فیسبوک می‌گوید لیبرا قرار نیست جایگزین بیتکوین یا دیگر رمزارزها شود، بلکه در کنار آنها خواهد زیست و مهمترین چیزی که ارائه می‌کند این است:
«یک ارز دیجیتال که هر کسی با یک تلفن هوشمند ۴۰ دلاری می‌توان با هزینه کم، اعتماد زیاد و حفظ ارزش در طول زمان، از آن استفاده کند»
لیبرا بر پایهٔ یک بلاکچین اختصاصی کار می‌کند که پشتوانهٔ آن حساب ذخیرهٔ لیبرا است و سرمایه آن به شکل پول‌ها و دارایی‌های رایج دنیا، و از دو محل تامین می‌شود: «سرمایه‌گذارها، و کاربرهای لیبرا.»
به بیان دیگر، ارزش رمزارزِ مجازیِ لیبرا توسط دارایی‌های واقعی حفظ خواهد شد تا «اعتماد مردم جلب شود و در طول زمان ارزش لیبرا به شکل باثباتی حفظ شود.»
و هر چند کالیبرا زیرمجموعه فیسبوک خواهد بود، ولی ادارهٔ آن توسط شورایی مستقل انجام می‌شود.
خانه‌ای در سوییس
بلاکچینِ لیبرا، یک دفتر حسابداری توزیع‌شده است که به شکل یک پایگاه دادهٔ دیجیتال ساخته و اداره می‌شود و قرار است میلیاردها انتقال پول را ثبت کند و به توسعه‌دهنده‌ها هم امکان اتصال به شبکه را بدهد.
توسعه‌دهنده‌ها، کمپانی‌ها و انستیتوهای علمی دنیا می‌توانند عضو Libra Assosiation شوند که سازمانی غیرانتفاعی در سوییس است و در ابتدا پذیرای اعضای موسس خواهد بود و در ادامه هر گروهی که یکی از Node ها (سِرورهای میزبانی و پردازش بلاکچین) را اداره کند، می‌تواند عضو آن شود.
اداره بلاکچین لیبرا در هر دو زمینهٔ فنی و مالی توسط Libra Assosiation انجام می‌شود.
سنای امریکا سوال دارد
چهارشنبه اعلام شد که کمیته بانکداری سنای امریکا برای ماه آینده جلسهٔ پرسش و پاسخی را با موضوع رمزارزِ لیبرا و با دعوت از افرادی از فیسبوک برگزار می‌کند.
این جلسه که با عنوان «بررسی ارز دیجیتال فیسبوک و ملاحظات حریم خصوصی داده‌ها» تشکیل می‌شود، برای ۱۶ جولای برنامه‌ریزی شده ولی هنوز مشخص نیست که از چه افرادی دعوت می‌شود
سناتور شرود براون که عضو ارشد دمکرات‌ها در این کمیته است، می‌گوید:
«فیسبوک همین حالا هم بسیار بزرگ و بیش از حد قدرتمند است، و از این قدرت برای بهره‌برداری از داده‌ها و اطلاعات مردم استفاده کرده، آن هم بدون محافظت از حریم خصوصی آنها.»
«ما اجازه نمی‌دهیم فیسبوک یک رمزارزِ پرخطر را به وسیله یک حساب خصوصی در یکی از بانک‌های سوییس راه‌اندازی کند و هیچ نظارتی را هم نپذیرد. من از ناظرین مالی‌مان می‌خواهم که این پروژه را از نزدیک دنبال کنند تا حقوق کاربران حفظ شود.»
کمیتهٔ مالی کنگره امریکا هم قصد برگزاری جلسه مشابهی برای بررسی مقاصد فیسبوک از راه‌اندازی این شبکه مالی را دارد.
محدودیت‌های جدید به لطف ورود فیسبوک؟
اعلام راه‌اندازی لیبرا با واکنش محکم و انتقادی سیاستمداران اروپا و ایالات متحده روبرو شده که از قدرت و نفوذ این غول شبکه‌های اجتماعی نگران هستند.
از قدیم و به خصوص در سال‌های اخیر دسترسی فیسبوک به ۲.۴ میلیارد کاربر باعث نگرانی‌های زیادی بوده چراکه با این حجم انبوه از کاربران، فیسبوک می‌تواند شبکه‌ای جهانی بسازد که از بسیاری از رمزارز‌های امروزی —مثل بیتکوین و اتریوم— هم جهانی‌تر خواهد بود و عملا رقیب ارزهای قدیمیِ بانک‌های مرکزی دنیا می‌شود.
البته فیسبوک خبر از مشارکت ۲۸ کمپانی در این پروژه داده است و می‌گوید بعد از راه‌اندازی این شبکه مالی قرار نیست مستقیما آن را اداره کند. اما وقتی به این فهرست (زیر) نگاه میکنیم، بیشتر شبیه «لژیون جهان‌خوارها» به نظر می‌آید تا «لیگ عدالت». به بیان دیگر، گروهی از ثروتمندترین شرکت‌های دنیا که تصمیم گرفته‌اند قدرت خود را روی هم بگذارند تا انتقال پول دنیا را در دست بگیرند.
فیسبوک همین حالا هم توسط دولت امریکا در حال بازرسی است تا مشخص شود که آیا تحت شمول قانون آنتی-تراست قرار می‌گیرد و از جایگاه مونوپولی (انحصاری) خود سواستفاده کرده است یا خیر.
ولی زاکربرگ برای فرار از خطر تجزیه اجباری توسط دولت و وزارت دادگستری امریکا از چندی پیش تصمیم گرفت که تمام خدمات خود شامل «فیسبوک، مسنجر، اینستاگرام، و واتزَپ» را تبدیل به شبکه‌ای با زیرساخت واحد کند که جداسازی آنها عملا غیرممکن خواهد بود. (متوجه منظورمان هستید؟ زاک نشان داده که قانون‌گریز قهاری است)
از این رو به نظر می‌رسد لیبرا یک برنامه جدید برای تبدیل فیسبوک به زیرساخت غیرقابل گریزِ زندگی مردم در سرتاسر دنیا است. برنامه‌ای جاه‌طلبانه که فقط از فردی مثل مارک زاکربرگ بر می‌آید.
البته شرکت‌های دیگری مثل تلگرام هم در خفا دارند تلاش‌های مشابهی را جلو می‌برند که باید دید به چه نتیجه‌ای می‌رسند.
نباید فراموش کرد که بازار رمزارزها هنوز آنقدرها توسط دولت‌های دنیا محدود نشده و قانون‌گذاری پیرامون آن اندک است. اما شاید ورود نام بزرگی مثل فیسبوک، باعث بیداری قانونگذاران شود و چشم‌انداز را تغییر دهد.
فیسبوک می‌گوید که کالیبرا و لیبرا در کشورهایی فعالیت خواهند داشت که رمزارزها را ممنوع نکرده‌اند و با سازمان‌های قانونی همکاری کاملی خواهند داشت. کالیبرا در ایالات متحده نزد خزانه‌داری امریکا به عنوان یک «کسب‌و‌کار خدمات مالی» ثبت شده است و در اروپا نیز با برنامهٔ ضدپولشویی اتحادیهٔ اروپایی همکاری خواهد داشت. تا ببینیم چه مقدار از این حرف‌ها واقعیت خواهند یافت.
منبع: Daily Hive و The Verge و Facebook و CNN
