در سال 1665 خبر ترسناک شیوع بیماری طاعون در شهر لندن پیچید. بر دیوار خانه بیماران با صلیب سرخ علامتگذاری میشد و روزنامهها کار خبررسانی درباره بیماری مرموز را آغاز کردند. در این بین اخبار نادرست نیز به سرعت منتشر میشد. امروزه نیز شرایطی مشابه برای بیماریهای مسری همچون کروناویروس وجود دارد. از طرفی همه ما میدانیم که قدرت رسانه در این روزها بسیار بیشتر از 350 سال پیش است. در حال حاضر شبکههای اجتماعی WeChat و توییتر پر شده از اخبار نادرست و گاها هراسناک که درباره کروناویروس منتشر میشوند. به گفته فویوکی کورازاوا در حال حاضر دو نوع ویروس در حال انتشار هستند، کروناویروس و اطلاعات نادرست مختلف درباره این ویروس که هر دوی آنها به یک اندازه خطرناک هستند.
شبکههای اجتماعی همچون فیسبوک و Reddit برای آنکه توجه کاربران را جلب کنند پر هستند از خبرهای جذاب و ترسناک درباره بیماری کرونا که در این روزها میتوانند به سرعت بین کاربران دست به دست شوند. بعنوان مثال اخیرا در میان کاربران شبکه TikTok در کشور چین و آمریکای شمال خبری منتشر شده که میگوید دولتها هر 100 سال یکبار چنین بیماریهایی را با هدف کنترل جمعیت به حیوانات انتقال میدهند. این خبر بیش از 8،000 لایک دریافت کرده و حدود 35،000 نفر نیز آن را مشاهده کردهاند. بسیاری نبود قوانین مناسب در شبکه اجتماعی و بیتوجهی گردانندگان آنها به انتشار اخبار دروغ را یکی از دلایل اصلی گسترش اخبار نادرست در هفتههای اخیر میدانند.
در این بین برخی شایعات نیز درباره راههای درمان یا نحوه جلوگیری از ابتلا به کروناویروس منتشر میشوند. مثلا یکی از کاربران معروف دنیای مجازی به دنبالکنندگان خود توصیه کرده تا با نوشیدن شربتی درمانی و سمی که برای بیماران اوتیسم تجویز میشود از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنند. برخی نیز از موقعیت استفاده کردهاند و بر ضد مصرف گوشت حیوانات کمپینهایی به راه انداختهاند. بروز رفتارهای نژادپرستانه علیه شهروندان چینی-کانادایی نیز در هفتههای اخیر شدیدا افزایش یافته است. به عنوان مثال زمانی که وبسایت BlogTO اقدام به بررسی یک رستوران چینی کرد تعداد زیادی کامنت در زیر خبر منتشر شد که غذاهای آسیایی را مشمئزکننده دانستهاند و میگویند ساکنین این نواحی نکات بهداشتی را رعایت نمیکنند.
برخی از منابع رسمی نیز در این روزها اخبار نادرستی منتشر کردهاند. به عنوان مثال رسانه دولتی People’s Daily چین در توییتر خود تصاویری از بیمارستان تازه تاسیس شهر ووهان منتشر کرده که تنها در 10 روز ساخته شده است. اما وبسایت BuzzFeed News آمریکا متوجه شده این تصویر متعلق به یک ساختمان آپارتمانی در حدود 1،000 کیلومتر دورتر از محل احداث بیمارستان است.
در کل باید فراموش نکنیم این روزها با وجود همهگیر شدن کروناویروس هر روز هزاران خبر نادرست نیز در شبکههای اجتماعی منتشر میشوند. بنابراین اگر با مطلبی عجیب و جدید روبرو شدید سریعا آن را باور نکنید.
منبع: The Globe and Mail